Door Bart Jonker

Heemstede/Bloemendaal – Nadat we in deze rubriek een watervogel en een vissoort besproken hebben, richten we ons deze week op een plantensoort aan de waterkant. Een van de herkenbare plantensoorten aan onze waterkant met de karakteristieke ‘sigaar’ is de lisdodde. De lisdoddefamilie (Typhaceae) kent verscheidende soorten wereldwijd. Nederland kent twee soorten: de grote lisdodde (Typha latifolia) en de kleine lisdodde (Typha angustifolia). Beide soorten worden hier besproken. In de volksmond worden lisdoddes ook wel ‘doelen’ of ‘duilen’ genoemd.

Grote lisdodde
De grote lisdodde is een plant die wel 2 meter hoog kan worden. De plant is vrij algemeen aan de waterkant, met uitzondering van oevers aan grote open wateren. Grote lisdodde heeft een voorkeur voor een zurige bodem, zoals slib dat ’s zomers droogvalt of weke veengrond. De plant wortelt zich graag in ondiep water. Bij ideale omstandigheden verspreiden de wortelstokken zich in rap tempo en zorgen er op den duur voor dat ondiep water verlandt, d.w.z.  een proces waarbij ondiep water en drassige moerassen langzaam in land veranderen. Zo’n proces kan honderden jaren duren. Daarnaast staat de grote lisdodde erom bekend dat ze vervuild water in zich opnemen. Een belangrijke plant dus voor ons ecosysteem. De plant bloeit in juni en juli. Bijzonder is dat tijdens deze bloeitijd de mannelijke aar met pluim direct boven op de vrouwelijke aar (de beroemde sigaarvorm in diepbruine kleur) groeit. Kinderen plukten vroeger nog weleens de aren, droogden deze en staken deze in de fik. De pluim kan flink fikken, opletten dus. Zo kregen de aren de bijnaam ‘stinksigaar’. De breedte van het blad van de grote lisdodde is 1 tot 2 centimeter.

Kleine lisdodde
De kleine lisdodde is zoals de naam al aangeeft kleiner van stuk en groeit vooral in laagveengebieden en riviergebieden. De plant wordt ook nog weleens gebruikt als sierplant bij vijvers en groeit vaak samen met riet en mattenbies. De breedte van het blad is 0,5 tot 1 cm breed. In tegenstelling tot de grote lisdodde waarvan de vrouwelijk aar donkerbruin in de bloeitijd van kleur is, is de vrouwelijke (bloem)aar van de kleine lisdodde geelachtig tot groenachtig van kleur.

Foto: De grote lisdodde (Typha latifolia)

Foto: Bigstock.