Door Bart Jonker
Heemstede – Had je in vroeger tijden struikrovers die inwoners en reizigers financieel uitkleedden en het leven zuur maakten, tegenwoordig zitten deze boeven niet meer achter de struiken, maar achter de computer en telefoon. Digitale criminaliteit en oplichting, oftewel cybercrime. Het is schrikbarend hoeveel en hoe vaak mensen hiermee geconfronteerd worden. WIJ Heemstede organiseerde in samenwerking met de gemeente Heemstede en de politie daarom op woensdagochtend 19 april een voorlichtingsbijeenkomst over cybercrime. Wijkagenten Stefan de Jong en collega Dominique Schiermann waren speciaal naar de Luifel gekomen om hierover een presentatie te geven. Stefan heeft cybercrime in zijn pakket voor Bloemendaal, Heemstede en Zandvoort. Ook burgemeester Astrid Nienhuis was bij deze presentatie aanwezig. Centraal in deze bijeenkomst stond de vraag: “Hoe staat u hier zelf in? En welke informatie stellen we openbaar beschikbaar aan de hele wereld en wat houden we privé?”
Enorme activiteit op internet
Om aan te geven hoeveel er op internet gebeurt, toonde Stefan dat er op Facebook wereldwijd zo’n 14 miljoen activiteiten per minuut plaatsvinden, waarvan alles op dit kanaal wordt gedeeld. Zes miljoen mensen rekenen iets af met een online winkel wereldwijd. Binnen 60 seconden wordt er gemiddeld 1,6 miljoen euro uitgegeven en worden er 170 miljoen e-mails verstuurd.
Cybercriminaliteit neemt alleen maar toe
Cybercrime is de belangrijkste dienst voor de politie. In 2021 werd maar liefst 8,5 miljoen keer per week door onbekenden geprobeerd politiesystemen te kraken, ‘hacken’ genoemd. Hackers kunnen zgn. script kiddies, oplichters, cyberspionnen en cyberterroristen zijn. In 2021 waren er 5043 meldingen van cybercriminalteit: dit is 78,1 % meer dan 2020. Cybercriminaliteit nam met 127% meer toe.
Let op met wat u op internet zet
Stefan legt uit dat vaak mensen zelf onbewust het grootse lek in de beveiliging zelf zijn, omdat ze zelf informatie op het internet zetten, bijvoorbeeld foto’s van hun huis en kinderen op FB. “Mensen komen dus snel over u te weten op internet”, legt hij uit. “Dit is het gesprek dat we moeten aangaan, niet om uw bang te maken. We moeten ervan bewust zijn dat we zelf criminelen gegevens in handen geven. Alles op internet kan u potentieel kwetsbaar maken en alles wat beveiligd wordt kan gekraakt worden”, aldus Stefan.
Diverse vormen van cybercrime
Een veel voorkomende vorm van cybercrime is een zogenaamde phishing e-mail die je ontvangt. Dit is een oplichtersmail die je krijgt in een poging om geld van je af te troggelen. Bijvoorbeeld ‘een Iraanse sheik die je geld wilt geven.’ Ze vragen vaak een klein bedrag over te maken. Nooit op ingaan. In de zaal bleek iedereen weleens zo’n phishing mail te hebben ontvangen. Hoe komen oplichters aan die informatie? Stel je bent bijvoorbeeld lid bent van een vereniging. Er is een database en de contributie wordt online gedaan. Een gerichte vorm van phishing noem je whaling. Mensen doen zich dan bijvoorbeeld voor als hooggeplaatste personen en gaan op die wijze via de email geld afhandig maken.
Whatsappfraude
Een van de meeste voorkomende vormen van cybercrime is whatsappfraude. Je wordt benaderd door een onbekend nummer via whatsapp. In het bericht beweert iemand dat hij een vriend of familie is, met een ander nummer omdat diegene zegt dat zijn oude nummer niet meer werkt of telefoon stuk is. De gegevens worden door oplichters vaak van Facebook (FB) gehaald. FB wil heel veel van je weten en vraagt al je gegevens. De FB-foto van jou wordt gebruikt als profielfoto voor valse whatsappaccount. Met dit profiel benaderen oplichters familieleden en wordt geld afhandig gemaakt of wordt erom geld gevraagd voor een nieuwe telefoon. Nooit doen, altijd bellen om te checken. En op FB kun je bepaalde gegevens afschermen.
Microsoftfraude
U wordt gebeld door een klantenservice dat uw Microsoftcertificaat is verlopen, Dit zijn oplichters die erop uit zijn om uw gegevens afhandig te maken. Gewoon meteen ophangen.
Aangiftebereidheid veelal laag door schaamte
Van alle delicten wordt 37,5% bij politie gemeld, maar dat percentage is aanzienlijk lager bij cyberdelicten. Mensen schamen zich vaak dat het hen is overkomen. Daarom worden niet alle delicten gemeld. Meld alles: het is niet uw schuld is en het kan iedereen overkomen. Boeven doen veel om het zo echt mogelijk te doen overkomen. Dus doe aangifte. Het blijkt lastig in de praktijk te zijn om deze criminelen te pakken. Verzekering dekt de schade niet altijd, soms zijn er maar enkele waarborgfondsen.
Tips
Ten slotte geeft Stefan nog wat tips mee: wachtwoorden kun je regelen via passwordmanager die je van unieke en veilige wachtwoorden voorziet. Meld cybercrime altijd en doe aangifte. Meldpunt cybercrime: http://fraudehelpdesk.nl. Andere nuttige websites zijn https://veiliginternetten.nl/ en https://www.maakhetzeniettemakkelijk.nl/.
Foto: Bart Jonker