Tweede boek over landgoederen verschenen

Tijdens een drukbezochte bijeenkomst in het gemeentehuis van Wassenaar is het nieuwe boek Haagse en Leidse buitenplaatsen ten doop gehouden. Het eerste exemplaar is uitgereikt aan de Zuid-Hollandse gedeputeerde Rik Jansen, die onder meer cultureel erfgoed in zijn portefeuille heeft.

Een belangrijk boek voor Zuid-Holland, maar zeker ook voor Heemstede en Kennemerland. Onze omgeving is rijk bedeeld met buitenplaatsen. Denk aan Huis te Manpad of Berkenrode, en iets verder weg Elswout en Beeckestijn.

Veel buitenplaatsen in Kennemerland zijn in de 17de en 18de eeuw gesticht door rijke kooplieden uit Amsterdam, die er de lange zomer doorbrachten. Ook enkele buitenplaatsen in Zuid-Holland hebben Amsterdamse wortels, zoals Keukenhof, maar de meeste zijn van oorsprong adellijk bezit of zijn gesticht door kooplieden, wetenschappers en ambtenaren uit Den Haag of Leiden.

Het boek is geschreven door René Dessing, bewoner van Huis te Manpad in Heemstede en tevens auteur van een boek over buitenplaatsen in de wijde omgeving van Amsterdam. Dessing desgevraagd: ‘Eigenlijk behoren al die buitenplaatsen in Noord- en Zuid-Holland tot hetzelfde culturele erfgoed. De provinciegrens speelt daarin geen rol want deze buitens vormden een onderdeel van het grote gewest Holland en bestonden dus al voordat ons land in elf provincies werd opgedeeld.’ Het boek is uitgegeven door Kantoor Verschoor Boekmakers, ook uit Heemstede.

Prins Frederik

De locatie waar de presentatie plaatsvond was niet voor niets gekozen: het gemeentehuis van Wassenaar is gehuisvest op de buitenplaats De Paauw. Die is van oorsprong 16de-eeuws, maar kende haar bloeitijd in de 19de eeuw, toen prins Frederik der Nederlanden de buitenplaats liet uitbreiden en enorme allure gaf. Het werd toen wel klein-Potsdam genoemd omdat veel elementen knipoogden naar de majestueuze paleizen bij Berlijn. Frederik, de tweede zoon van koning Willem I, bezat enorme stukken grond in Wassenaar en omgeving.

Buitenplaats?

In het boek Haagse en Leidse buitenplaatsen begint met een inleiding op het fenomeen buitenplaats: een plek dus om de zomer door te brengen en van het buitenleven te genieten. Er werd heel veel aandacht besteed aan de aanleg: geen enkele boom staat er toevallig, geen enkele laan ligt er zomaar. Alles is zorgvuldig gepland en huis en tuin vormen qua ontwerp en verhoudingen één onlosmakelijk geheel. Er hoefde geen geld verdiend te worden op een buitenplaats, zoals bij landgoederen, die veelal een economische functie hadden. Ons land heeft vele duizenden buitenplaatsen geteld. Nu resteren er nog 552 objecten.

Uitnodiging

De nadruk in het nieuwe boek van René Dessing ligt weliswaar op de driehoek Den Haag-Leiden-Wassenaar, maar ook buitenplaatsen elders in de provincie komen aan bod, zoals in de Bollenstreek, Warmond, langs de Vliet en in Rijswijk. Samen bieden ze meeslepende verhalen over rijkdom, macht, architectuur- en tuingeschiedenis, maar ook over familieruzies en oorlogsgeweld. Daarnaast bevat dit boek informatie over wat je op de buitenplaatsen kunt zien en doen. Sommige zijn als museum toegankelijk, bij andere kun je prachtig wandelen en weer andere organiseren activiteiten, van natuur- en tuinexcursies tot concerten en cursussen voor kinderen. En op een flink aantal kun je trouwen en feesten. Kortom, een mooie mix van achtergrondinformatie en praktische gegevens – en vooral een uitnodiging om de buitenplaatsen te gaan bezoeken.

De auteur

De auteur, kunsthistoricus René W.Chr. Dessing, zet zich al jaren in voor het behoud van de Nederlandse buitenplaatsen. Hij is directeur van de stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL, www.skbl.nl). Deze stichting spant zich in voor de algemene belangen van dit omvangrijke cultuurgroene erfgoed en biedt hierover op haar website veel informatie. Voorts schreef Dessing het themanummer Buitenplaatsen (uitgave Elsevier Magazine, 2012), de Nationale Gids Historische buitenplaatsen (2012, samen met Jan Holwerda) en De Amsterdamse Buitenplaatsen: een vergeten stadsgeschiedenis (Matrijs, 2015). Hij geeft over dit onderwerp regelmatig lezingen in binnen- en buitenland.

Het boek kost €19,95 (ISBN 978 90 8258 930 6) en is verkrijgbaar bij de boekhandel en via www.kantoorverschoor.nl.

Op de foto buitenplaats Teylingen. Foto: Dennis Kuik.