Tekst en foto’s: Bart Jonker
Roubaix – Het Franse stadje Roubaix, onder de rook van de stad Lille, kent u waarschijnlijk van de beroemde wielerklassieker Paris-Roubaix, waarvan de 120ste editie komende zondag met Pasen wordt gereden. Minder bekend is dat Roubaix een fraai historisch stadje is waar kunst en industrie hand in hand gaan dat ademt op de Vlaamse en Franse (cultuur)geschiedenis. Roubaix beschikt over een fraai en uniek kunstmuseum: La Piscine, musée d’art et d’industrie André Diligent, gevestigd in een voormalig zwembad. Het leuke is dat de oorspronkelijke identiteit van het voormalige zwembad op een prachtige en ludieke wijze is behouden.
Mooiste zwembad van Europa
Vanaf 1840 nam de industrialisatie van Roubaix een grote vlucht, voornamelijk als textielcentrum. Dat legt de stad geen windeieren, waardoor de stad ook qua inwoners groeit. Voorheen was Roubaix lang een religieus centrum. Tussen 1927-1932 werd in Roubaix het zwembad gebouwd. ‘Het mooiste openbare zwembad van Europa is open’ kopte de krant Journal de Roubaix in 1932. Het ontwerp van ‘La Piscine’ kwam van architect Albert Baert uit Lille. Het was een huzarenstukje in theatrale Art-Decostijl en was geïnspireerd op het model van de Cisterciënze abdijen. Na de voltooiing oogstte het ontwerp van het nieuwgebouwde zwembad veel (inter)nationale bewondering. In 1934 kreeg het zwembad het predikaat ‘Een van de modernste zwembaden van Europa’.
Van zwembad naar museum
Het zwembad sluit echter definitief haar deuren (als zwembad) in 1985. In juli 1992 tekenen de Franse overheid en Roubaix een overeenkomst, waarin de collecties van het voormalige nationale museum worden overgedragen aan de stad Roubaix. Het museum ontvangt van andere nationale Franse musea, met name het Musée d’Orsay, het Musée National d’Art Moderne en het Fonds National d’Art Contemporain aanzienlijke depots. Het voormalig zwembad wordt verbouwd tot museum en ‘La Piscine, musée d’art et d’industrie André Diligent’ (vernoemd naar de Franse politicus die in Roubaix is geboren) opent uiteindelijk haar deuren in oktober 2001. De kunstverzameling van La Piscine werd door nieuwe depots, giften of aankopen aanzienlijk vergroot. Het museum had daarom al snel de noodzakelijke uitbreiding nodig om al deze collecties te kunnen herbergen. Na 18 maanden van werkzaamheden en een sluiting van zes maanden, om alles te installeren, opende La Piscine opnieuw haar deuren in oktober 2018, met meer dan 2000 m2 extra ruimte.
Prachtige kunstcollecties
La Piscine is een waar walhalla voor de kunstliefhebber in de brede zin des woords. De voormalige badhokjes op de begane grond en eerste verdieping zijn thans vitrines waar allerhande kunst wordt getoond alsmede in de vleugels om het bad heen.
Aan weerskanten van het oorspronkelijke bad zijn de mooiste sculpturen in veelzijdige stijlen uit diverse kunststromingen te zien. Zoals klassieke beelden uit ‘le fin de siècle’, eind 19de eeuw. Werken zoals ‘Le Buste de Dalou’ van Auguste Rodin (1883) en ‘L’Homme Penché’ (1886) door Camille Claudel, een beeld dat is geïnspireerd op het werk van de meester Rodin, vermaard om zijn werken ‘De Denker’. Fraai is ook zeker de marmeren sculptuur ’In Riva al Mare’ (1891) van de Italiaanse kunstenaar Cesare Lapini. Tevens werk van beeldhouwers die dieren als thema hadden (de zgn. groep van ‘sculpteurs animaliers’), zoals de ‘Witte Beer’ (1922) van François Pompon en ‘De Zwanenzang’ (1902) van Philippe Wolfers. En dat is nog maar een geringe greep uit deze fantastische beeldhouwkunst die hier te zien is en velen tot de verbeelding zal spreken.
Schilderkunst
Veel schilderkunst, waaronder ook een salon van de meesters uit Roubaix zelf met Vlaamse invloeden. Zoals het sinistere werk ‘Marat Assané!’ (Marat gedood, 1880) door Jean-Joseph Weerts en ‘Combat de coqs en Flandre’ (Hanengevecht in Vlaanderen, 1889) door Rémy Cogghe.
Jonge enthousiaste kunstenaars van na WO II, die het thema industrie als een van hun eerste stappen in hun werk verweefden. Deze Groupe de Roubaix behelst onder anderen Eugène Leroy, Paul Hémery, Piere Leclerq, Maurices Maes en vele anderen. Buiten schilderkunst uit Roubaix, zijn er natuurlijk ook vele andere meesters te vinden. Een schattig werk is bijvoorbeeld het 19de eeuwse ‘Katten in de commode’ van de Parijse kunstenaar Jules Le Roy (1857-1922).
Keramiek en mode
Het thema industrie en textiel komt ruimschoots tot uiting in de uitgebreide keramiek, glas- en modecollectie van het museum. Zo zijn er onder andere glaswerk van Lalique, bijzondere en opmerkelijke keramieke kunstwerken (van onder meer Pablo Picasso) en een creatie van de onlangs overleden Spaanse couturier Paco Rabanne te bewonderen.
Tijdelijke exposities
In de tijdelijke expositie ‘Vorm en Kleur’ is nu tot 21 mei werk van keramiste Odette Lepeltier (1914-2006) te zien. Een andere bijzondere expositie is ‘Zoektocht naar Harmonie’ (tot 28 mei) over de beeldhouw- en schilderkunst (en wandtapijten) van de oorspronkelijk Catalaanse kunstenaar Arisitide Maillol (1861-1944), die onder meer een vriendschap onderhield met Gauguin. Arisitide Maillol stelt composities samen, waarbij hij wordt geïnspireerd door de natuur, met een scherpe observatie voor de omgeving.
Neem echt uw tijd voor zoveel kunst
Een enkele middag doorbrengen in La Piscine is niet voldoende. Neem echt uw tijd hiervoor. Er is zoveel kunst te zien, dat je moet opletten je niet over te geven aan het zgn. Stendhalsyndroom. Dit is een psychische aandoening die optreedt als iemand volledig overrompeld wordt door de schoonheid van een overdaad aan kunst, genoemd naar de Franse schrijver Stendhal (pseudoniem van Marie-Henri Beyle, 1783-1842) die dit zelf ervoer bij het zien van Florence.
Het museum La Piscine is gevestigd aan 23, Rue de l’Espérance, F-59100, Roubaix in Frankrijk. Tel. + 33 (0)3 20 69 23 60. Meer informatie op (in het Nederlands): https://www.roubaix-lapiscine.com/nl/.
Foto boven: Interieur van La Piscine van bovenaf genomen