Door Bart Jonker

Heemstede/Bloemendaal – Een bijzondere groep nachtdieren vormen de uilen (Strigidae), die ook binnen de gemeentegrenzen van Heemstede en Bloemendaal leven. Uilen zijn vrij grote roofvogels met scherpe klauwen en een grote kop. In Nederland broeden vijf soorten, te weten de kerkuil (Tyto alba), de steenuil (Athene noctua), de ransuil (Asio otus), de velduil (A. flammeus) en de bosuil (Strix aluco). Deze laatste wordt hieronder besproken. Door hun nachtleven zie je uilen niet zo snel, maar ze zijn er wel degelijk. Ook zijn ze te horen. Hun gehoor is zeer goed ontwikkeld en hun vlucht is nagenoeg geruisloos. Hun leven is specifiek gericht op de duisternis. Overdag slapen de meeste uilen en worden ze dikwijls gestoord door zangvogels.

Binoculair gezichtsvermogen
In tegenstelling tot andere roofvogels zijn de ogen van de uil naar voren gericht. Met hun gezichtsvermogen van deze twee ogen wordt het zicht op een hoek veel groter. Dit zogenaamde binoculair gezichtsvermogen stelt uilen in staat de afstand tot hun prooi, vaak spits- en veldmuizen, goed in te schatten. Het netvlies van de uil is zeer lichtgevoelig. Ze kunnen zelfs in het pikkedonker hun prooi vinden en pakken. De ogen kunnen in de oogkassen nauwelijks bewegen. Wel kan de uil zijn nek een behoorlijk aantal graden draaien. De bosuil broedt bij voorkeur in een open loofbos met eiken, maar leeft ook in bosjes of stadsparken in holle bomen. Ook kan de bosuil in eekhoornnesten en zelfs in gebouwen nestelen. De bosuil maakt tevens gebruik van de opgehangen nestkasten. Natuurbeheer dat gericht is op oud loofbos met veel dode en stervende bomen is het best voor bosuilen. Bosuilen maken jacht op muizen, kikkers, insecten en jonge vogels. De prooi wordt in zijn geheel ingeslikt. De onverteerbare delen, zoals botjes, worden in de vorm van de zogenaamde ‘uilenballen’ uitgebraakt. Een echte ‘nachtbraker’: de vondst van deze ballen duidt op de aanwezigheid van uilen.

Broedtijd
De paartijd van de bosuil kan al in februari beginnen, tussen maart en mei worden de eieren gelegd. Bosuilen kunnen agressief en gevaarlijk zijn als je bij hun nest in de buurt komt. Laat ze daarom vooral met rust. Na circa een maand komen de eieren uit. De jongen worden met name door het mannetje gevoed. 

Symboliek van de uil en bijgeloof
De uil heeft diverse symbolische betekenissen. Het bekendst is dat de uil symbolisch voor wijsheid staat. Deze betekenis dankt de uil aan de Griekse mythologie, waar de godin Pallas Athena stond voor hogere wijsheid en vergezeld ging van een uil. Deze uil bewaakte de Akropolis in Athene. Een uil staat daarentegen ook voor domheid. Denk daarbij aan het woord ‘uilskuiken’. Door hun nachtelijke escapades worden uilen ook vaak in verband gebracht met het mysterieuze, de magie en verbonden aan de maan. De uil wordt hier geassocieerd met het vrouwelijke en de vruchtbaarheid. Echter, in bepaalde culturen wordt de uil als occulte boodschapper van onheil en een voorbode van de dood gezien. 

Uil gefilmd?
Neemt u een uil waar en heeft u deze gefilmd in de gemeente Bloemendaal? Dan ontvangt de gemeente Bloemendaal graag uw filmpje. Deze beelden wil de gemeente graag hebben om het leven en de populatie van uilen goed in kaart te brengen, in het kader van de biodiversiteit. U kunt deze filmpjes uploaden via: https://www.bloemendaal.nl/actueel/gezocht-camerabeelden-van-nachtdieren-in-bloemendaal. 

Foto: Bosuil in holle boom. Foto Bigstock.