Door Bart Jonker

Heemstede/Bloemendaal – Je hebt kruiswoordpuzzels in onze krant en kruisspinnen (Araneus diademata) in de tuin. U herkent het vast en zeker: u gaat ’s ochtends met uw pas gedouchte hoofd en gekamde haren naar buiten en loopt met uw hoofd in een spinnenweb dat een spin de voorgaande nacht ijverig heeft gesponnen. Niet fijn natuurlijk. Vooral in deze maand september zijn er spinnenwebben in overvloed.  

Kunststukje der natuur
Toegeven: indrukwekkend is het wel om te zien hoe zo’n spin zo’n prachtig spinnenweb maakt. Het is een waar verfijnd kunststukje. Zeker met de ochtenddauw erop zijn het prachtige spelingen der natuur. Niet iedereen is echter gecharmeerd van ‘Spiderman’. De spin, vooral de grote huisspin, kan met zijn uiterlijk bij sommigen angst in boezemen en jaagt menigeen de stuipen op het lijf. De meeste spinnen gaan echter mensen liever uit de weg, omdat ze vrij schuw zijn. Toch zijn spinnen over het algemeen erg nuttig, omdat ze ook schadelijke insecten opruimen. Wereldwijd bestaan er 45.000 soorten spinnen. Nederland kent 700 soorten spinnen, waaruit vele tot een eigen spinnenfamilie behoren. Niet alle soorten maken een spinnenweb.   

Wielwebspinnen
In deze aflevering bespreken we een van de algemeenste soorten die in de tuin wordt aangetroffen: de kruisspin, een soort die niet zo schuw is. Doordat de kruisspin in de tuin leeft, wordt die ook wel tuinspin genoemd. Op het lichaam heeft de kruisspin diverse vlekken in de vorm van een kruis, waaraan hij zijn naam dankt. De kruisspin behoort tot het geslacht van de wielwebspinnen (Araneidae). De vorm van het web doet ook inderdaad aan een wiel denken, vandaar deze soortnaam. De draden van een spinnenweb lijken van zijde en zijn relatief sterk, sterk genoeg om insecten hierin te laten verstrikken. Door een speciale klier kan de kruisspin deze spindraden zelf fabriceren. Kruisspinnen wachten geduldig tot voornamelijk vliegende insecten verstrikt raken in hun web, snellen eropaf en doden hun insectenprooi met een giftige beet. De prooi raakt door deze beet verlamd en de ingewanden worden door het gif als het ware vloeibaar. Daarna zuigen kruisspinnen hun prooi uit als voedsel. De beet van een kruisspin en andere inheemse spinnen in Nederland is overigens ongevaarlijk voor mensen.  

Het vrouwtje van de kruisspin is groter dan het mannetje. De paring vindt plaats in het najaar. Het vrouwtje legt de eitjes die overwinteren. De levenscyclus van de kruisspin bedraagt twee jaar. Vogels zijn natuurlijke vijanden van de kruisspin.  

Foto: De kruisspin (Araneus diademata) wacht geduldig tot zijn prooi in het web verstrikt raakt. Foto: Bart Jonker.