Door Bart Jonker
Heemstede/Bloemendaal – Nee, met de ‘pimpelmees’ bedoelen we niet een persoon die de hele dag aan de bar in de kroeg rondhangt. Het gaat hier echt om het fraaie en kleurrijke vogeltje, lid van de mezenfamilie (Paridae). Nederland kent acht soorten mezen. De pimpelmees (Cyanistes caeruleus) is een rank vogeltje, dat veelvuldig te zien is in de tuin, ‘s winters vooral rond en op de voedertafels. Oorspronkelijk is de pimpelmees een bosbewoner, maar door zijn sterke aanpassingsvermogen voelt de pimpelmees zich net zo thuis in tuinen en parken van verstedelijkte gebieden. Zolang er maar voedsel, bomen en struiken zijn te vinden. Pimpelmezen hebben veel weg van de net zoveel voorkomende en verwante koolmees (Parus major). De koolmees is echter groter dan de pimpelmees en is daarmee de grootste mezensoort van ons land. Hij heeft veel weg van de pimpelmees qua kleur en verenkleed, met dien verstande dat koolmezen op de kop een zwarte kap en borstband hebben. Daarnaast zijn koolmezen veel luidruchtiger.
Melkflessen
De pimpelmees heeft een kobaltblauwe kap op de kruin en ook dit blauw op de vleugels en staart. Mannetjes zijn net iets uitgesprokener van kleur dan de vrouwtjes. Pimpelmezen zijn minder luidruchtig dan de koolmees, maar vrij brutaal en overheersen andere mezen op de voedertafel. Wel is de pimpelmees vaak de eerste vogel die waarschuwt voor gevaar, bijvoorbeeld bij aanwezigheid van een kat. Ze zijn tamelijk intelligent en kunnen goed kleuren onderscheiden. Zo ging het verhaal in Groot-Brittannië rond over melkflessen met een dop van folie voor de voordeur. De pimpelmees wist precies welke kleur folie van de fles karnemelk was en hoe deze te openen. Pimpelmezen eten insecten, larven, spinnetjes, nectar van bloemen, rupsen en bladluizen. Vooral in fruitboomgaarden ziet men graag pimpelmezen, omdat ze veel bladluizen verorberen. In de winter zijn ze gek op het voer dat de mens aan ze verstrekt, zoals zaad, vet- en pindabollen. Overigens kiest een pimpelmees er zelf voor om met een strenge winter in Nederland te blijven of naar warmere streken te verkassen.
Sterk gevoel voor UV-licht
Het sterke gevoel van kleuronderscheiding van de pimpelmees is niet vreemd. Pimpelmezen kunnen namelijk buitengewoon goed UV-licht waarnemen. Dit geldt trouwens voor alle zangvogels. Zo kan het vrouwtje op deze manier duidelijk een mannetje van een vrouwtje onderscheiden: UV-licht versterkt namelijk de kleuren van de mannelijke mees. Het mannetje probeert op zijn beurt het vrouwtje te imponeren met de felle kleuren van zijn verenkleed en zijn blauwe kruin, samen met een dans, zang en door haar voer aan te bieden.
Broedtijd
De broedtijd van pimpelmezen loopt van maart tot juli. Pimpelmezen houden zich dan graag op in holtes van bomen of in door de mens geplaatste nestkasten. Een legsel varieert van 7 tot 13 eitjes. In 13-15 dagen worden de eitjes uitgebroed. De jongen verblijven 18-21 dagen op het nest. Daarna vliegen ze uit, maar worden door de ouders nog 2-3 weken gevoerd.
Foto: De pimpelmees (Cyanistes caeruleus). Foto: Bigstock.