Door Bart Jonker

Heemstede – Afgelopen dagen was het zonnig en was het zelfs af en toe warm. Zodra de temperaturen boven de 9-10 graden Celsius komen, verlaten de honingbijen (Apis mellifera) hun bijenkast. Wie er oog voor heeft, heeft vast al iets zien of horen zoemen in de tuin.

Tijdens de koude winters houden bijen een winterslaap. De winterpopulatie van bijen bestaat alleen uit een koningin met werksters, de mannetjes zijn reeds voor de winterslaap verjaagd. Het zijn de werksters die erop uitvliegen. Een van de geliefde bloemen waar bijen momenteel graag op afkomen, is de hyacint (Hyacinthus). En dat is natuurlijk niet zo raar. De bloemen van de hyacint verspreiden een aantrekkelijk zoete geur. Mede door de warme zonnestralen en de zoektocht van bijen naar nectar die de bloem opent, geuren hyacinten nog meer. Opvallend was wel dat de bijen afgelopen weekend een duidelijke voorkeur hadden voor welriekende hyacinten. Zoals deze vroege honingbij op de foto. Voor de viooltjes en tulpen elders in de tuin trokken de bijen zichtbaar hun neus op. Deze bloemen lieten ze duidelijk links liggen.

Aardhommel
Er werd nog een liefhebber van de hyacint gadegeslagen in de tuin: deze uit de kluit gewassen aardhommel (Bombus terrestris). Je ziet nu alleen maar grote hommels. Het gaat hier namelijk louter om hommelkoninginnen, de enige overlevenden van een hommelnest na de winterrust. Tijdens de winter- en vorstperiode heeft de hommelkoningin zichzelf in een tunneltje van 5 tot 10 cm gegraven, om haar winterrust te houden. De hommelkoningin kan de vorst overleven, doordat ze in haar lichaam zelf glycerine produceert en zo de vorming van ijskristallen op haar lijfje weet te voorkomen.  

Met deze ontluikende voorjaarstemperaturen is het met haar winterrust gedaan en gaat de hommelkoningin direct aan het werk.  Ze zoekt bloemen om nectar uit te drinken en stuifmeel te verzamelen. Dat stuifmeel dient om eitjes op te leggen in een nieuw hommelnest. Vaak is zo’n hommelnest bijvoorbeeld een oud muizenhol in de grond. Uit de eerste eitjes komen de werksters. In de loop van de zomer komen er geen werksters meer uit de eitjes, maar mannetjes en nieuwe koninginnen. De mannetjes sterven na het bevruchten van de nieuwe koninginnen, een  ‘eenmalig moment van roem’ zullen we maar zeggen. Ook sterven de oude koningin en werksters op den duur. De nieuwe koninginnen overleven om de winterrust in te gaan. Zij leggen het volgende voorjaar de basis voor een nieuw nest. Zo blijft de hommelcyclus in stand.

Zet eens wat hyacinten in uw tuin of op uw balkon in de zon. Wist u dat de hyacint een bolgewas is uit de aspergefamilie? Zorg wel dat deze hyacinten vrij van gif zijn en dat er geen vorst is. U zult versteld staan van wat erop afkomt en wat er in deze ontluikende periode reeds te zien is!

Foto boven: Honingbij op hyacint. Foto onder: Aardhommelkoningin. (Foto’s: Bart Jonker.)