Een boek dat een heldere blik verschaft in een wazige wereld

‘Kijk’ van Ab Vriethoff uit Heemstede is een boek dat een heldere blik verschaft in een wazige wereld. “Als je slechte ogen hebt, laat je je een corrigerende bril aanmeten en klaar is Kees.” Veel mensen denken dat deze zin klopt. Maar het is niet de waarheid. Alleen al in Nederland zijn er meer dan 300.000 mensen met een oogaandoening waartegen geen kruid is gewassen, en dus ook geen bril. We hebben het hier niet alleen over blinden, maar ook over slechtzienden. Wat zij zien, hangt af van het type en de ernst van hun oogziekte. Er zijn bijvoorbeeld mensen die de wereld als het ware door tunnelbuizen zien, alsof ze een blik werpen door ronde pijpjes. Anderen zien voornamelijk wazige plekken en vegen, soms vermengd met een wirwar van glinsterende en bewegende staafjes en kegeltjes. Zo ziet het blikveld eruit van Heemstedenaar Vriethoff (67).

Vanaf zijn dertiende jaar heeft Ab last van een erfelijke oogziekte die de Ziekte van Best heet, een vorm van maculadegeneratie (MD). De ziekte tast het centrale deel van het blikveld aan, gelegen in de gele vlek oftewel macula, achterin de oogbol. “Het is alsof je televisie kijkt en alleen de randen van het beeld ziet. Het middendeel is totaal weg en schittert alleen maar”, legt Ab uit. ‘Autorijden, motorrijden, een bootje varen of relaxed een krant lezen of tv kijken is er dus niet bij. Mensen herkennen is ook lastig. Meestal moet ik op de stem afgaan of op een ander kenmerk letten, zoals de felrode jas van mijn buurman.”

Ondanks zijn ernstige visuele handicap is Ab er dankzij diverse hulpmiddelen in geslaagd zijn leven zo goed mogelijk in te richten. Na een opleiding tot banketbakker studeerde hij rechten aan de VU in Amsterdam en werd advocaat. Enkele jaren later ontwikkelde hij zich tot pleitbezorger van alle gehandicapten in Nederland. Na directeur te zijn geweest van een Rotterdamse organisatie die de belangen van gehandicapten in en rond Rotterdam behartigde, werd hij later de eerste fulltime voorzitter van de Nederlandse Gehandicaptenraad (voorganger van wat nu Ieder(in) is). In die laatste hoedanigheid sprak hij in 1992 de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe.

Ab heeft Kijk niet alleen geschreven (op een laptop met koeienletters) om z’n ervaringen ten aanzien van het leven met een oogziekte vast te leggen, maar vooral om informatie te geven over zijn oogziekte, ook voor zijn nageslacht. Want zij zouden deze erfelijke aandoening ook kunnen krijgen. Maar een ventje van 12 jaar met dezelfde oogaandoening als Ab Vriethoff is de aanleiding geweest om het boek Kijk te gaan schrijven. “Mijn oogarts vertelde over hem. Het jochie wilde niets liever dan zijn ‘cluppie’ Ajax te zien spelen, zoals ik altijd naar mijn ‘cluppie’ Feyenoord ga. Ik heb de oogarts gezegd dat hij die jongen mijn speciale Feyenoordbril moet aanraden. Het doet mij deugd dat hij nu in de Arena kan gaan kijken. Ik blijf wel naar de Kuip gaan!”

Tegelijk is het boek één groot pleidooi om in de samenleving meer begrip op te brengen voor en rekening te houden met vooral onzichtbaar beperkte mensen, zoals slechtzienden. Door de vergrijzing zal het aantal slechtzienden alleen maar toenemen. Het boek moet dus vooral gelezen worden door mensen die helemaal niet van snappen wat iemand wel of niet kan zien, terwijl je aan de buitenkant niets aan hem of haar merkt dat aan slechte ogen doet denken.

Inmiddels is de wetenschap al zo ver voortgeschreden dat bepaalde vormen van (natte) maculadegeneratie te behandelen zijn. Het afnemen van het gezichtsvermogen kan worden vertraagd en als je er tijdig bij bent en geluk hebt, kan de aantasting van het zicht sterk worden beperkt. Of dat voor Ab Vriethoff ook geldt staat mooi beschreven in het boek.

Vrijdag 16 december vindt er bij de boekhandel Blokker aan de Binnenweg 138 in Heemstede een boekpresentatie plaats, alwaar de auteur het boek kan signeren. De presentatie start om 16.00 uur.