Door Hans Krol 

Heemstede/Bern – Op 4 november wordt bij veilinghuis Dobiaschofsky in Bern, Zwitserland, een tot dusver onbekend 17^de eeuws  schilderij uit een privéverzameling geveild dat een typisch Heemsteeds tafereel verbeeldt. Het is niet gedateerd, wèl gesigneerd met ‘K. Molenaer’. Dat is Nicolaas (Klaas) Molenaer, een Haarlemse kunstschilder die leefde van 1626 tot 1676.  

De waarde van het doek is geraamd op 2.600 tot 4.000 euro.  Het olieverfschilderij op een eikenhouten paneel geeft met de nodige artistieke vrijheid een voorstelling van de Princebuurt (de huidige Glip) met in de verte de torens van het Heemsteeds kasteel, terwijl het torentje links de kerk zou moeten voorstellen.  Daarvoor zien we rechts bleekvelden waarop een paar mensen werkzaam zijn en in de verte rechts het Haarlemmermeer. Van de blekerijen op de Glip is ‘Bleeklust’ het meest bekend geweest, tegenwoordig een monumentaal landhuis de Gliphoeve geheten.  

Op een watertje is tevens een boot met een paar personen afgebeeld. Links zien we een pad met karrespoor dat de Heemsteder ofwel Bennebroeker Binnenweg moet voorstellen. Van schilder en tekenaar Klaas Molenaer, die vanaf 1651 lid was van het kunstenaarsgilde Sint Lucas, zijn voornamelijk wintergezichten en genrestukken bekend. De heer J. Hoog, in leven directeur van Van Tubergen’s bloembollenhandel, bezat van hem een schilderstuk van bleekvelden op Crayenest met op de achtergrond de Bavokerk in Haarlem. Molenaer schilderde verder meermaals de stadsmuren van Haarlem en ook de duinen met vuurtoren in Zandvoort. Hij was tweemaal getrouwd en had vier kinderen. Klaas Molenaer, die katholiek was, is begraven in de Grote of Sint Bavokerk op 31 december 1676.  

Twee kunstzinnige broers 
Nicolaes Molenaer was zoon van een kleermaker en had twee kunstzinnige broers: 1) genreschilder Bartholomeus Molenaer (1618-1650) en 2) de in zijn tijd veel bekendere kunstenaar Jan Miense Molenaer (1600-1668). Laatstgenoemde is 1 juni 1636 in Heemstede getrouwd met Judith Leyster (1609-1660), wiens faam als schilderes postuum in de 19^e en vooral 20^ste eeuw is gekomen. Vanaf 1648 bewoonde dit kunstenaarsechtpaar echtpaar in de zomermaanden een kleine hofstede ’t Lam nabij Groenendaal. Dankzij een bewaard gebleven begrafenisaankondiging weten we dat zij 10 februari 1660 ’s middags om 2 uur ter aarde is besteld. Vanuit het huis van Molenaer “ aen de heer Pauw sijn bosch. Als vriend in huys te komen met de Langhe mantel”. Ondertekend met “Heemsteder Kerck”.  Zij is op de toenmalige begraafplaats naast de kerk begraven.  

Nog 2 paneelschilderijen van Klaas Molenaer 
In Bern worden overigens op 4 november nog twee panelen geveild van Klaas Molenaer, allebei ook afkomstig uit particulier bezit. Op het ene zien we een voorstelling van personen werkzaam op een bleekveld en twee molens, vermoedelijk omgeving Haarlem. Ten slotte een dorpsgezicht, gewaardeerd op 4.600-7.000 euro. Hiervan is bekend dat dit werk september 1951 werd gekocht bij kunsthandel Van Marle en Bignell in Den Haag.  

Beeld: Het paneel met de Heemsteedse voorstelling Kasteel Heemstede. Foto aangeleverd door Hans Krol.