Plechtige herdenking van Slag bij het Manpad

Op dinsdag 9 juli vond bij de Gedenknaald aan de Herenweg, hoek Manpadslaan, een plechtige herdenking met kranslegging plaats van de Slag bij het Manpad. De herdenking werd onder meer bijgewoond door Commandant Van Dalen, Regimentscommandant der Huzaren van Boreel, Axel Rosendahl Huber, oud-Ritmeester der Huzaren van Boreel, Henk Kool en Robert Heerze, beiden oud-Reserve Luitenant der Huzaren van Boreel en Hans Krol.

De Slag bij het Manpad wordt twee keer in de geschiedenis vermeld. In de eerste instantie was het een veldslag die zou hebben plaatsgevonden bij het Manpad in 1303. De Hollandse troepen onder leiding van Witte van Haemstede, een buitenechtelijke zoon van graaf Floris V, zouden hier de Vlaamse troepen onder leiding van Gwijde van Namen (ca. 1272-1311) hebben verslagen. Rond 1300 was de Franse koning Filips de Schone leenheer van Vlaanderen. Hij wenste een einde te maken aan de te grote autonomie van de Vlaamse leenmannen. De Vlamingen gingen hierdoor te wapen tegen Frankrijks bondgenoot: het Graafschap Holland van Floris V. Ten eerste viel het Vlaamse leger de Zeeuwse eilandengroep binnen, waar het beleg van Zierikzee plaats vond. Zij werden gesteund door Zeeuwse edelen, die na de dood van Floris V waren verbannen en naar hun bezittingen wilden terugkeren. Nadat de Vlamingen in vele grote steden voet hadden gezet, verdwenen ze plotseling weer uit Holland. De oorzaak werd lange tijd toegeschreven aan de slag bij het Manpad waar de Vlaamse legers in 1303 zouden zijn verslagen. Huidig onderzoek wijst echter aan dat deze slag vermoedelijk helemaal nooit heeft plaatsgevonden.


De andere Slag bij het Manpad staat in 1573 bekend, gedurende de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648), met Gaspard van der Noot als eerste gesneuvelde ritmeester der cavalerie. Deze slag werd ook afgelopen dinsdag herdacht. Op verzoek van Prins Willem van Oranje-Nassau is op 22 mei 1573 een vaan (compagnie) ruiters in het leven geroepen door Gaspard van der Noot, heer van Carloo, nabij Brussel. Als ritmeester vocht Van der Noot in de Haarlemmerhout mee met circa 200 ruiters onder algehele leiding van baron Bronckhorst van Batenburg tegen de Spanjaarden, om de stad Haarlem te ontzetten. De slag werd verloren en Haarlem viel. De Spanjaarden traden ondanks de beloftes in de onderhandelingen hardvochtig op tegen de lokale bevolking. Het verzet tegen de Spanjaarden groeide toen nog meer. Ondanks dat Haarlem viel, was dit juist een keerpunt in de strijd en slaagden de Hollanders later Alkmaar en Leiden wel te ontzetten.

Op het initiatief van David Jacob van Lennep (1774-1853) die het Huis te Manpad bewoonde, werd de gedenknaald (1817) opgericht. David Jacobus van Lennep was een Nederlands classicus, dichter en politicus.

Bart Jonker