Door Eric van Westerloo 

Heemstede – Het realiseren van een aantal appartementen in het voormalige postkantoor (Binnenweg160) heeft nogal wat voeten in de aarde. Ontwikkelaar Pentas had in goedvertrouwen en na een gedegen voorbereiding het gebouw aangekocht. Het past in het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning bleek een kwestie van de procedures volgen. Hoe anders liep het. Een van de ambtenaren tipte de Historische Verenigingen. De verenigingen bepleitte dat het gebouw een gemeentelijke monumentenstatus moest krijgen. Het college steunde dit verzoek alsmede de gemeenteraad en kende de monumentenstatus toe. De ontwikkelaar staat daarmee met de rug tegen de muur. In het gebouw kan, als het een monument blijft, niet zoveel meer. De kosten lopen intussen door en worden door de ontwikkelaar nu al geschat op €600.000,-. De voorverkoop van woningen kan niet starten en ook de financiering staat op losse schroeven dit kan zelfs tot een faillissement leiden. Gezien dit laatste is er spoed gewenst, daarom daagde Pentas de gemeente in kortgeding. 

De eis, start met de aanvraag omgevingsvergunning 
De wens van Pentas is starten met de omgevingsvergunning om tijd te besparen. Zij maakt een zeer grote kans vervolgrechtszaken te winnen. Wachten totdat de hoogste rechter vonnis wijst kan twee jaar of langer duren. Veel draait om artikel 5.3. in de erfgoedverordening van de gemeente.  Hierin staat: “Teneinde voor aanwijzing als gemeentelijk monument in aanmerking te kunnen komen, dient de onroerende zaak niet reeds eerder door het college wegens  het ontbreken van voldoende cultuurhistorische en/of stedenbouwkundige en/of architectuurhistorische waarden te zijn afgewezen als gemeentelijk monument.” Laat het pand nu al tweemaal eerder te zijn beoordeeld, met de conclusie geen monumentale waarde. Na deze pogingen verspeelt de gemeente volgens 5.3. het recht om er alsnog een monumentenstatus aan te hangen. Het povere verweer van de gemeente kwam neer op inzichten die veranderen en dat er bij eerdere aanvragen een goede onderbouwing ontbrak. Als dat voor alle plaatselijke verordeningen zou gelden is het hek van de dam en kan de gemeente iedere willekeurige draai geven aan plaatselijke wetjes. 

Rechtszekerheid 
De rechtszekerheid werd door de advocaat van Pentas Mr. Van Rijn scherp veroordeeld. De rechtszekerheid wankelt als het college de spelregels tijdens de wedstrijd tussentijds naar believen aanpast. De betrouwbaarheid van de overheid, in casu Heemstede, staat op het spel. Advocaat mevr. Mr. drs. Staller sprak namens het college en wist, zelfs na een schorsing voor overleg, van geen wijken. Zij hield vast aan de monumentenstatus, daarmee wordt sloop voorlopig onmogelijk. Wel is de gemeente bereid te praten over een andere invulling van het gebouw. Pentas wil best praten, maar het plan moet wel economisch overeind blijven. 

De uitspraak 
De rechter wekte tijdens het kortgeding de indruk dat hij kansen zag voor Pentas om vervolgprocedures te winnen. Hij wil komende rechtszaken niet belasten met een definitieve uitspraak. Hij komt binnen twee weken met een vonnis wat waarschijnlijk geen complete helderheid geeft. 

Voor 15 september staat een behandeling bij de gemeentelijke bezwarencommissie geagendeerd. Daarna zal een van de partijen in beroep kunnen bij de rechtbank en ten slotte het hoogste rechtscollege. Dit neemt minimaal twee jaar in beslag en de kosten voor Pentas lopen door. Zij leggen, als zij alle procedures winnen, een fikse claim neer bij de gemeente die nu geschat wordt op 2,6 miljoen. Het is de vraag of de politiek, omwille van het behoud van het monument, bereid is om dit bedrag aan gemeenschapsgeld te riskeren. Mr. drs. Staller liet tot slot weten dat het college een aangepaste formulering van 5.3 voorbereidt. Dit geeft aan dat de gemeente erkent dat zij nu op het verkeerde spoor zit. Dat alleen al zal zwaar wegen tijdens komende rechtszaken. 

Foto: Het voormalig postkantoor aan de Binnenweg. Foto: Eric van Westerloo