Heemstede/Münster – Münster, de al meer dan 1200 jaar oude Duitse bisschops- en handelsstad, is een op smaak gebrachte melange van charme, flair, historie en pracht en praal. Münster is zeker de moeite waard. De Heemsteder ging op reis in de voetsporen van Adriaan Pauw. De Heer van Heemstede, raadspensionaris én diplomaat, die deel uitmaakte van de delegatie die hier op 15 mei 1648 de Vrede van Münster tekende in de Vredeszaal van het Historische Raadhuis (bouw 14^e eeuw). Hiermee werd het einde van de Tachtigjarige Oorlog bezegeld.

Geschiedenis
De woelige geschiedenis van religie en kerken deed Münster meermaals op haar grondvesten schudden. Het is een van de Europese steden waar religie en macht door de eeuwen heen vaak van machthebber wisselden. Een veelvoud van kerken getuigt hier nog immer van. In het kort: Münster begon als de nederzetting en werd echt als plaats door Karel de Grote in 793 gesticht. De naam Münster is afgeleid van het Latijnse Monasterium, dat klooster betekent. De stad verwierf in 1170 stadsrechten. In de Middeleeuwen was Münster een florerende Hanzestad.

De reformatie laaide in 1532 op in het aanvankelijk Roomse Münster. Jan van Leiden, predikant van de zogenaamde Wederdopers, trok bloedig en hard van leer tegen de rooms-katholieken. Zijn naam is nog terug te vinden in de uitdrukking ‘zich met een jantje-van-leiden ergens van afmaken’. Doordat de bisschoppen militair ingrepen, werd Münster weer katholiek. De leiders van de Wederdopers werden gemarteld en ter dood gebracht. Hun lijken werden tentoongesteld in kooien, die aan de toren van de Lambertikerk (bouw 13^e/14^e eeuw) bungelden, ter afschrikking. Die kooien zijn nog steeds te zien aan de buitenkant van de toren.

In de 17^e eeuw woedden religieuze oorlogen, zoals onze Tachtigjarige Oorlog en de Dertigjarige Oorlog in Duitsland. In 1648 maakte de Vrede van Münster in mei en de Vrede van Westfalen in oktober een einde aan beide oorlogen. De schilderijen van Gerard ter Borch met Adriaan Pauw, zijn getuige van de Vrede van Münster. Het origineel (gedateerd rond 1646), dat de reis van Adriaan Pauw met zijn gevolg naar Münster uitbeeldt, hangt in het Stadsmuseum (gratis toegang!), waar de volledige geschiedenis van de stad is te zien. Van de ondertekening van de Vrede van Münster is een werk gemaakt naar het origineel van Ter Borch, rond 1670.

Münster werd een vorstenbisdom. Het voormalige prins-bisschoppelijke kasteel met botanische tuin (bouw tussen 1767-1787) getuigt hier nog van. Aan deze heerschappij kwam met de komst van Napoleon een einde. Na het Napoleontische tijdperk kwam Münster toe aan Pruisen, dat vanaf 1871 deel uitmaakte van het een geworden keizerrijk Duitsland. In de Tweede Wereldoorlog werd Münster door geallieerde bombardementen grotendeels verwoest. Na de oorlog is de stad in de oorspronkelijke staat herbouwd.

Kerken
Wie Münster zegt, zegt kerken. Dat klopt, de stad is bezaaid met vele kerken en liefhebbers hiervan komen volop aan hun trekken. De kathedraal, de St. Paulusdom in zijn de huidige vorm en laatromantische architectuur, stamt uit 1225. Natuurlijk ook bekend de hierboven genoemde St. Lambertikerk met de hangende kooien aan de toren. Hier hield de ‘Leeuw van Münster’, kardinaal Von Galen, zijn moedige toespraken tegen het nazisme. Verder de St. Servatikerk uit 1230, waar de eerste Doperspreek werd gehouden door Bernd Rothman in de 16e eeuw, het voorbeeld voor Jan van Leiden. Andere kerken zijn de Jezuïtische Petrikirche, de Liebfrauen-Überwasserkirche, de St. Ludgeri (oorspronkelijk 1173) en de Clemenskirche. Deze laatste kerk is samen met de Erbdrostenhof, een adelhof, het werk van de beroemde architect Johan Conrad Schlaun (1695 – 1773). Münster beschikt ook nog over een synagoge uit 1961. Het Jodendom gaat terug tot de 12^e eeuw in Münster.

Studenten- en fietsstad
De huidige universiteit van Münster is een van de grootse universiteiten van Duitsland, die in 1902 officieel werd benoemd door keizer Wilhelm II. In 1907 krijgt deze universiteit de naam Westfälische Wilhelms-Universität. In de stad zijn dan ook veel studenten te vinden, ook op de fiets. Dat is niet zo gek, want Münster is een van de grootste fietssteden van Duitsland, samen met de stad Karlsruhe.
De fiets hier wordt naast het Duitse woord (Fahr)rad, ook wel ‘Leeze’ genoemd. Je ziet inderdaad veel fietsers, die ineens als een duveltje uit een doosje uit elke straathoek tevoorschijn kunnen komen, dus opletten geblazen. In het Stadsmuseum is nu een overzichtstentoonstelling te zien over de geschiedenis van de fiets. Daarbij zijn ook unieke fietsontwerpen, de zogenaamde J.R.D. Bikes, te bewonderen van kunstenaar James Rezai. Een ware must see.

Münster: een en al diversiteit
Münster heeft diverse musea, theaters, cultuur en ook veel groen, waar het prima verpozen is. En er is nog een wetenswaardigheid: in Münster bevindt zich tevens een vestiging van het Nederlands consulaat. Daarnaast is Münster uitermate geschikt als het aankomt op winkels, restaurants, bars en terrassen. In de zomerperiode flaneert iedereen graag door de straten van het fraaie historische centrum, om daarna verwend te worden met heerlijk eten en drinken. De Duitse gastvrijheid kent geen grenzen. En het is nog gezellig ook. Zum Wohl!

Er is nog zoveel meer te vertellen over Münster. Kijk daarom voor meer informatie (ook in het Nederlands) op: http://www.tourismus.muenster.de.

Tekst en foto’s: Bart Jonker.