Tekst en foto: Harry Opheikens
Heemstede – Huize Bosbeek is maandag 26 mei de locatie voor plaatsing van struikelstenen voor het echtpaar Gutmann-von Landau, de laatste twee particuliere bewoners van het landhuis. Er waren veel belangstellenden, waaronder de Zusters van de Voorzienigheid, burgemeester Falgun Binnendijk, Christine Koenigs, Maarten Lemberger (vrienden van de familie) en Riet Hendriksen (algemeen overste) en andere belangstellenden.
De familie Gutmann
Marcus Reijnders onderzoekt de geschiedenis van ooit in Heemstede gewoonde hebbende Joodse mensen en na de Tweede Wereldoorlog nooit zijn teruggekeerd. Zijn bronnen zijn o.a. Hans Krol en het boek ‘De Wolven namen alles mee’ van Simon Goodman.
Ook het leven van Friedrich Gutmann en zijn vrouw Louise Gutmann-von Landau werd onderzocht. geboren en getrouwd in Berlijn. Friedrich werd door zijn vader benoemd tot directeur van zijn bankfiliaal in Londen. In 1914 werd hun oudste zoon Bernhard daar geboren. De eerste wereldoorlog scheidde het gezin. Eenmaal in Nederland werd het gezin herenigd. In 1919 is dochter Lili geboren.
Friedrich werd tevens benoemd tot beheerder van de kunstcollectie van de familie. Met familiekapitaal werd in 1924 het landhuis Bosbeek gekocht. Hun zoon studeerde voor de oorlog in Engeland, hun dochter in Italië. Zij hebben hun ouders niet meer levend teruggezien.
Op 26 mei 1943 werd het echtpaar gedwongen Bosbeek te verlaten onder het valse voorwendsel dat zij een vrijgeleide zouden krijgen naar Italië naar hun dochter. Friederich is uiteindelijk in het concentratiekamp Theresienstadt terecht gekomen, zijn vrouw in Auschwitch en daar vermoord.
In een poging de kunstcollectie van de familie te krijgen werd Friederich mishandeld en uiteindelijk doodgeknuppeld op 30 april 1944.
Tot op de dag van vandaag zijn de erfgenamen bezig de kunstcollectie van de familie terug te krijgen. Op dit moment doet kleinzoon Simon Goodman dat, die vandaag niet aanwezig kon zijn en zich liet vertegenwoordigen door Christine Koenigs en Maarten Lemberger. Zij lazen een schrijven voor van Simon Goodman met de woorden: ”Het is onze grote hoop dat jullie nagedachtenis, die we vandaag eren, een baken zal zijn – een baken waarmee toekomstige generaties kunnen herinneren en hopelijk er van kunnen leren.”
Verzoek om Stolpersteine
Sinds 1950 (gekocht van de erfgenamen Gutmann) zitten de zusters op Bosbeek, vertelt zuster Riet. Dat is nu 75 jaar. De geschiedenis van het huis werd uitgezocht en, buiten mooie levens, waren er ook pijnpunten. De eerste eigenaar van het landgoed is rijk geworden door slavenhandel, maar ook over de familie Gutmann is een zwarte bladzijde. De zusters namen het initiatief tot het plaatsen van twee Stolpersteine bij de hoofdingang van het landhuis, nu 82 jaar na het vertrek van de familie Gutmann.
Zuster Riet vervolgde: “Het recht op menselijke waardigheid is bij slaven, maar ook bij Joden ontnomen. Dat maakt je stil. Ze wenst dan ook dat de struikelstenen voorbij gaande mensen laten gedenken.”
De burgemeester memoreerde dat het vieren van 80 jaar bevrijding alleen kan met het herdenken van de oorlogsgebeurtenissen, gezien de huidige tijd. “Struikelstenen samen met foto’s van de getroffen personen maakt de herinnering echt”, aldus de burgemeester.
FOTO: De onthulling met Riet Hendriksen, Falgun Binnendijk, Christine Koenigs, Maarten Lemberger en Marcus Reijnders.