Tekst en foto Harry Opheikens
Heemstede – Met het prachtige weer wordt er al snel lekker gewandeld, door het bos of in een wijk, zoals op 10 juli in de Indische Buurt. Zo rondkijkend wordt er soms nagedacht over de historie van de wijk. Tenslotte is de Indische Buurt deels al 100 jaar oud, een ander deel zal dat in de jaren 30 vieren. Herinneringen zijn er ook, zoals de winkeltjes in deze buurt (rond de 30), maar die er nauwelijks meer zijn. Maar er is meer geschiedenis en die wordt op 10 juli in de Timorstraat 31 tastbaar: het plaatsen van struikelstenen.
De gemeente is zeer welwillend in het leggen van deze tastbare herinneringen. Zeker nu het 80 jaar geleden is dat de oorlog eindigde. Burgemeester Falgun Binnendijk maakt ook graag ruimte in zijn agenda voor een dergelijke herdenking. Gerrie Schabbink, wonende op nummer 31, zag er in eerste instantie wat tegenop, toen initiatiefnemer Gerbrand Janssen met het verzoek tot plaatsing langs kwam. Gerrie vindt het initiatief prachtig. Het gaf haar echter een dubbel gevoel. In dit geval gaat het om een gezin en daarnaast om de huidige toestand in de wereld. Het lijkt net alsof er niets geleerd is van de vreselijke tijd in de oorlog.
Gezin met jonge kinderen
Timorstraat 31 is het laatste huis waarin het gezin Rijs in vrijheid leefde. Abraham Rijs (1905) trouwde op 29 november 1928 in Rotterdam met Sophia Hegt (1906). In het begin van hun huwelijk woonden ze in Leiden en daar werden dochters Henny Hetty (1931) en Dinah (1935) geboren. In juli 1937 kwam het gezin op de Timorstraat 31 in Heemstede te wonen.
Er is geen familie meer om bij deze herdenking te zijn. De ouders, broer en zuster van Abraham waren eind 1942, begin 1943 al naar Sobibor afgevoerd en vermoord. Het gezin Rijs was in december 1942 gedwongen te vertrekken naar Amsterdam, waar ze een klein half jaar hebben gewoond voor ze gedeporteerd werden naar Westerbork. Op 1 juni 1943 ging het gezin op transport naar Sobibor waar ze bij aankomst op 4 juni 1943 direct werden vermoord: vader, moeder en de twee dochters van slechts 12 en 8 jaar. Een reis tussen leven en dood van slechts drie dagen.
Het gezin is weer thuis
Gerbrand, burgemeester Falgun Binnendijk, Rabbijn Shmuel Spiero en de 10-jarige kleindochter van Marcus Reijnders onthulden de vier stenen met daarop de geboorte- en de sterfdata. De burgemeester dankte voor het initiatief en is blij met deze tastbare herinnering om het verhaal door te kunnen blijven vertellen. Het is nauwelijks te bevatten, een gezin vermoord, inclusief 2 zeer jonge kinderen. Wat zouden we nu doen? Wat als jezelf een gezin hebt. Het zijn moeilijke vragen. De stenen zijn er om te leren van de geschiedenis, te blijven gedenken in de toekomst. De rabbijn benoemde het dat het gezin weer thuis is.
Er bestaat een app, waarin alle struikelstenen van Nederland in terug zijn te vinden. Ook die van Timorstraat 31 zullen daaraan toegevoegd worden.
FOTO: De jeugd wordt betrokken bij deze geschiedenis.